اصول ضروری نگهداری از برکه
فیلترینگ آب برکه
برای زیبایی و شفافیت آب برکه و اینکه برای شنا کردن یا نگهداری ماهیها، غورباقه، سمندر و دیگر حیوانات برکه مناسب و سالم باشد از فیلترهای طبیعی و بدون کلر استفاده میشود. برخی گیاهان آبی نیز برای تصفیه آب در برکه به کار میروند. از آنجا که در برکههای شنا با وجود ابعاد و عمق بیشتر، گیاهان آبی کمتری به کار میرود، باید سیستم تصفیه مناسب برای آن پیش بینی شود و آب آن گاه یا به تدریج تعویض شود.
برخی اوقات در جایی چسبیده به برکه یک قسمت کم عمق و باتلاق مانند با لبههایی که پوشیده از گیاهان آبی است و کف ماسهای پیش بینی میشود که هم بر جذابیت برکه میافزاید و هم عبور آب از ماسه بستر آن به تصفیه آب کمک میکند. گاه استفاده از گیاهان مختلف مستلزم ایجاد عمق های مختلف در این قسمت است. کاشت گیاهان مولد اکسیژن معمولا به عمق ۶۰ تا ۸۰ سانتی متر نیاز دارد. این گیاهان علاوه بر کمک به شفافیت و سلامت آب محل مناسبی برای جمع شدن ماهیها است.
حفظ توازن آب
زیبایی و دلپذیر بودن برکه به این دلیل است که برکه یک اکوسیستم زنده است. حیات این اکوسیستم زنده به حفظ توازن خاصی از مواد مختلف در آب وابسته است. بنابراین، حفظ بالانس آب برکه در کنار جلوگیری از ایجاد جلبک و لجن و تغییر رنگ آب مهمترین محور در نگهداری برکهها است.
بهترین عامل حفظ سلامت و شفافیت آب استفاده از گیاهان مولد اکسیژن است. اما گیاهان مولد اکسیژن به برخی مواد مغذی و باکتریهای ویژه نیاز دارند که با افزودن ماهیهای مخصوص برکه فراهم میشود. نیلوفر آبی، آزولا، سنبل آبی، کریپتوکورین، کابومبا، هیگروفیلا، کاهوی آبی، الوکاریس، آلترنانترا، تراپا، عدسک، باکوپا، آب قاشقی، بوسفلاندرا و اکینودوروس از گیاهان آبزی هستند که در برکه کاربرد دارند.
بنابراین از بین بردن جلبک و جلوگیری از تغییر رنگ آب با نگهداری از ماهی در کنار کاشت گیاهان مخصوص در برکه ممکن میشود. گیاهانی که مواد مغذی و باکتریهای مفید در اطراف آنها کم باشد را میتوان از رشد کم و ناموزون، روشن یا زرد شدن برگها یا از بین رفتن بخشی از گیاه تشخیص داد.
با وجود تمام این تمهیدات در صورتی که کف برکه هر گونه جلبک مشاهده شد باید آن را از بین برد. زیرا از یک سو جلبک مواد مغذی مورد نیاز گیاهان و باکتریها را مصرف کرده و از سوی دیگر افزایش جلبکهای مرده در کف برکه موجب وجود بیش از حد برخی مواد مغذی و بر هم خوردن توازن در آب برکه میشود. این بر هم خوردن توازن خود موجب فراهم شدن زمینه برای افزایش جلبک و لجن در برکه میشود.
نکته دیگر اینکه به طور تدریجی باید آب جدید به برکه اضافه شده و آب آن تعویض شود. میتوان از آب برکه برای آبیاری بخشی از فضای سبز استفاده کرد.
در صورتی که آب برکه به طور کامل تعویض شود تا چندین هفته مشکل تغییر رنگ و آلودگی آب را نخواهید داشت.
بنابراین کسانی که حوصله رعایت نکات فوق برای حفظ توازن آن را ندارند میتوانند از این روش استفاده کنند.
هرس به موقع و مکرر گیاهان برکه در طول سال برای کاهش حجم و همچنین افزایش شادابی آنها ضروری است. در واقع گیاهان برکه را باید ظرف زباله مواد زاید برکه دانست که این مواد را در یک جا جمع میکند و شما میتوانید بخشی از آن را با هرس خارج کنید. در صورت عدم وجود گیاهان این مواد به مصرف جلبکها رسیده و باعث درد سر میشود.
هر از چند گاه به خصوص هنگام تعویض آب کف برکه را از مواد زاید پاک کنید. البته استفاده از افزودنی های ضد جلبک و لجن موجب میشود کمتر به تمیز کردن کف برکه یا حتی فیلترهای سیستم تصفیه نیاز پیدا کنید.
شاخصهای سلامت آب
برای اینکه یک برکه طبیعی داشته باشیم نباید صرفا تنها به ظاهر آن که شبیه به یک آبگیر طبیعی باشد اکتفا کرد. فراهم کردن یک اکوسیستم آبی طبیعی مهم تر است.
راه آسان برای حفظ سلامت و توازن آن استفاده از فیلترهای طبیعی و مصنوعی و تعویض تدریجی یا غیرتدریجی آب بود.
یکی از راههای حرفهای برای اینکه توازن مواد شیمیایی آب نیز مانند آبگیرها و برکههای طبیعی حفظ شود این است که شاخصهای سلامت آب را اندازه گیری کنیم.
برای نمونه گیاهان در طول روز دی اکسید کربن را مصرف و اکسیژن تولید میکنند. در صورتی که گیاهان یا حتی جلبک و یا پمپهای تولید حباب بیش از اندازه باشند یا به نسبت گیاهان موجود در آب ماهیها و حیوانات مصرف کننده اکسیژن در آب به اندازه کافی نباشند، با افزایش بیش از حد اکسیژن و کمبود دی اکسید کربن در آب مواجه میشوید که البته عکس این حالت هم ممکن است ایجاد شود.
افزایش دی اکسید کربن به اسیدی شدن آب میانجامد. از تجزیه باقی مانده غذای ماهیها و برگ گیاهان و یا فضولات حیوانات انواع مواد شیمیایی مورد نیاز برای رشد گیاهان مانند فسفات و نیترات در آب برکه ایجاد میشود که مقدار آنها نیز باید در حد لازم حفظ شود.
آب برکههایی که در نزدیکی زمینهای کشاورزی قرار دارند ممکن است به دلیل استفاده از کودهای مختلف با افزایش زودهنگام و بیش از حد فسفات مواجه شود. این کودها ممکن است از طریق باد یا در صورتی که برکه با آبهای زیرزمینی پر میشود از این طریق به آب برکه وارد شوند.
در این صورت باید آب برکه را به طور کامل تعویض کنید. در صورت افزایش بیش از حد نیترات نیز باید از طریق افزودن آب شهری و کاشت گیاه بیشتر اقدام کرد. برخی افزودنیها همچون بیوباکتر (BioBacter)، اکسی بوست (Oxy-Boost) یا مواد ضد جلبک هم در بازار عرضه شده است که از طریق افزودن باکتریهای مفید به آب برکه موجب کاهش آمونیاک، آمونیوم و نیتریت آب شده و با از بین بردن مواد زاید آب به کاهش جلبک و لجن کمک میکند.
با وجود آنچه گفته شد وجود میزان کمی جلبک در آب برکه امری غیر عادی نیست و باید با دست آنها را حذف کرد. همین طور سبز شدن کنارههای برکه هم غیر عادی نیست و باید با برس مناسب آنها را تمیز کرد.
در صورتی که امکان اندازهگیری شاخصهای شیمیایی سلامت و حفظ توازن آب را دارید باید اسیدیته (pH) آب بین ۷ تا ۸.۵ و سختی کربنات (kH) آب بیشتر از ۶ و سختی کلی یا مشترک (gH) آب بیش از ۱۰ باشد.
هر سال در پاییز باید به طور کامل برکه را از وجود مواد و گیاهان زاید پاک سازی کرد. زیرا عملکرد فیلترهای گیاهی و طبیعی برکه در زمستان تقریبا متوقف شده و توازن آب زودتر به هم میخورد و زمینه مساعد برای رشد جلبکها در بهار به جای گیاهان مفید در برکه فراهم میشود.
برکه شنا
در طراحی و ساخت برخی برکهها به کاربرد آنها برای شنا هم توجه میشود. یعنی بخشی عمیق و یک دست در آن در نظر گرفته میشود و احیانا در کنار برکه یک عرشه چوبی به همراه پرگولا، سایه بان یا یک آلاچیق ساده جانمایی میشود. اگرچه برکههایی که امکان شنا کردن در آنها وجود دارد به طول کلی بزرگتر و عمیقتر از برکههای عادی ساخته میشود اما ویژگیهای آنها تفاوت چندانی ندارد. مهمترین تفاوت آنها در این است که برکه شنا در محلی آفتاب گیر ساخته میشود ولی برکه عادی در سایه ساخته میشود. تفاوت دیگر در این است که در برکههای شنا فضای آزاد بیشتری برای شنا خالی از گیاهان آبی رها میشود ولی در برکههای عادی فضای خالی کمتری وجود دارد.
عمق برکه شنا باید حداقل بین ۱۴۰ تا ۱۶۰ سانتی متر در نظر گرفته شود تا در هنگام شنا با کف برکه تماس ایجاد نشود. غیر از جایی که برای شنا در نظر گرفته شده است میتوان در اطراف آن یک منطقه کم عمق یا با عمقهای مختلف برای کاشت گیاهان آبی مختلف در نظر گرفت.
شما هم میتوانید از این نوع برکه در باغ و ویلای خود بسازید. ابتدا باید سبک برکه را انتخاب کنید که به دو دسته مدرن و طبیعی تقسیم میشود. در سبک طبیعی از متریال طبیعی به خصوص تخته سنگهای طبیعی و ماسه استفاده میشود و در سبک مدرن از سیمان و سنگهای برش خورده با ابعاد منظم استفاده میشود.
*نقل این مطلب با ذکر منبع بلااشکال است.